خروج رفوگران فرش از بازار کار ایران - وبلاگ شهبازی

به گزارش وبلاگ شهبازی، ده ها سال که نیروی کار ایرانی با هدف دریافت دستمزد بیشتر و فراهم آوردن زندگی بهتر از ایران خارج می شود و در بازار کار کشورهای همسایه مشغول به کار می شود.

در دهه سی و چهل شمسی، کارگران ایرانی برای کار به کشور کویت می رفتند. قبل از آن برای سال های متمادی کارگران ساده ایرانی که تخصصی هم نداشتند به جمهوری آذربایجان که بخشی از کشور شوروی سابق به حساب می آمد مهاجرت می کردند. آنها در کناره های دریای خزر و در منطقه ها استخراج نفت به استخدام شرکت های نفتی در می آمدند.

داستان مهاجرت نیروی کار ایرانی در دهه 70 شمسی با مهاجرت گسترده به ژاپن وارد یک لیگ تازه شد. این پدیده در آن موقع به گونه ای در بین جوانان مرد جویای کار رایج شده بود در میان خانواده های ساکن جنوب شهر تهران کمتر خانواده ای پیدا می شد که نماینده ای در ژاپن نداشته باشد.

در بازار کار ایران همیشه می گردد از بیکاری و رکود و پایین بودن دستمزدها سراغ گرفت و همین موارد دلایلی می گردد که بخشی از نیروی کار تمایل پیدا کند تا از کشور خارج شوند. در حال حاضر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و به ویژه کشور عمان یکی از مقاصد اصلی نیروی کار ایرانی است و نیروی کار ساده و نه چندان متخصص ما جذب آن می گردد.

در مقایسه با قبل یک موضوع در خصوص خروج نیروی کار از کشور تغییر اساسی نموده است. اگر در سال های قبل نیروی کار ایرانی به خارج از کشور می رفت و در بازار کار کشورهای همسایه مشغول به کار می شد، در عوض دستمزد و عایدی خود را که به صورت ارز و بیشتر لیره استرلینگ و دینار کویت و یا ین ژاپن و دلار آمریکا دریافت و وارد ایران می کرد. این موضوع باعث می شد تا ثروت وارد اقتصاد خرد کشورمان گردد و رفاه نسبی برای خانواده های کارگران به همراه می آورد.

ولی امروزه کارگران نه تنها از کشور خارج می شوند بلکه خانواده های آنان نیز به همراهشان از کشور مهاجرت می نمایند و عایدی حاصل از محل فعالیت های آنان در کشورهایی که در آنها مشغول به کار هستند می ماند.

در شرایط فعلی تنها این کارگران ساده و خدماتی نیستند که از کشور خارج می شوند بلکه دامنه خروج نیروی کار از بازار کار ایران بجایی رسیده است که حتی رفوگران فرش که کاری به شدت تخصصی است نیز تمایلی به ادامه فعالیت در بازار کار ایران ندارند.

از طرفی به علت نبود ساختارهای تعیین آموزشی بیشتر این سرکارگران و کارگران ساده که به صورت تجربی و طی سالیان با روش آزمون وخطا مهارت کسب نموده اند حاصل عمر و تجربیات خود را به راحتی از بازار کار ایران خارج می نمایند و بازار کار داخل کشور را از دانش تجربی خود بی بهره می گذارند.

صنعت فرش بافی از جمله صنایع دستی ای است که در تار و پود فرهنگ و اقتصاد ایران جای دارد. اما طی سالیان گذشته این صنعت به سختی لطمه خورده است. بافندگان خانگی و بافندگان کارگاه های فرش بافی بدنه اصلی نیروی کار این هنر و صنعت دستی هستند که به علت رکود در بازار و افزایش قیمت تمام شده فرش دستباف و رقبای بین المللی و خروج و مهاجرت تولیدنمایندگان بزرگ فرش دست باف از کشور از رونق افتاده است. در چنین شرایطی بحران به کارگران رفوگر فرش نیز آسیب وارد نموده است و آنان را به خروج از کشور وادار نموده است.

علی آل احمد عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدنمایندگان و صادرنمایندگان فرش دستباف ایران در این باره به خبرگزاری کار ایلنا گفت:

در 15 سال اخیر شاهد خروج رفوگران ایرانی بودیم. در ابتدا رفوگران خبره تبریز و در 5 سال اخیر هر رفوگری که مهارت این کار را داشت نیز به ترکیه مهاجرت کرد.

پایین بودن دستمزدها و رکود بازار فرش در ایران تنها علتی نیست که زمینه خروج رفوگران فرش را فراهم می نمایند. نبود حمایت های شغلی مثل بیمه نکردن بافندگان به فعالین در این کسب وکار لطمه زده است.

در چنین شرایطی رفوگران ترجیح می دهند تا مراکز فعالیت خود را در کشور ترکیه متمرکز نمایند تا بتوانند از فضای باز و مساعد برای فعالیت مالی و کسب وکار این کشور بهره ببرند. علی آل احمد در این زمینه شرح داد:

در ترکیه 15 سال پیش متوجه ضعف ایرانیان در اصلاح این بند قانونی شد از این رو، این ضعف را به فرصت تجاری تبدیل و شهرک های را برای خدمات و تعمیر فرش ایجاد کردند. در حال حاضر فرش هایی آنتیکی که هزینه تعمیرات آنها بالاست در این شهرک ها رفو و اینگونه عایدی بالایی برای رفوگران ایجاد می نماید

همزمان با تغییر و تحولات سبک زندگی سنتی در بین ایرانیان استفاده از فرش های دستباف به عنوان زیرانداز در خانه هایشان هم کاهش یافته است. نبود تنوع در طرح و رنگ و قیمت بسیار بالا و پیروی از سبک های طراحی داخلی منازل و دکوراسیون غربی از جمله عواملی است که باعث می گردد تا نسل جوان خانواده های ایرانی از فرش های دستباف کمتر استفاده نمایند.

رکود در بازار فرش دستباف در وهله اول به بافندگان و فروشندگان لطمه جدی وارد می نماید ولی از سوی دیگر رونق کار تعویض و معاوضه و رفوگری را هم کاهش می دهد. طی سال های گذشته شاهد افت شدید آگهی های مربوط به تعویض و معاوضه فرش نو با کهنه هستیم.

مونا سلطانی عضو هیات علمی گروه فرش دانشگاه هنر در مصاحبه با ایسنا می گوید:

بسیاری از بافندگان به ویژه بافندگان جوان که قالی بافی نقش مهمی در اقتصاد خانوار آن ها داشت به بافت قالی هایی با سود بیشتر روی آوردند و بافت قالی های سنتی و اصی منطقه خود را به دست فراموشی سپردند. از طرفی دیگر امروزه همین گروه از بافندگان و تولیدنمایندگان خرده پا با آنکه بافنده فرش های دست باف هستند اما از فرش ماشینی به عنوان کف پوش استفاده می نمایند و دیگر خبری از آن قالی های سنتی در منازل شان نیست.

به نظر می رسد به علت کاهش قدرت خرید مصرف نمایندگان دیگر خانواده ها تمایلی به خرید فرش دستباف نو ندارند و فرش های قدیمی و کهنه خود را حفظ می نمایند. از طرفی شستشوی فرش با دستگاه هم باعث می گردد تا ریشه ها و تار و پود فرش ها آسیب جدی ببینند. در چنین شرایطی طبیعی است که کسب وکار رفوگران فرش هم سکه باشد ولی به علت اینکه بازار فرش در رکودی به سر می برد که کل اقتصاد ایران را دربرگرفته است رفوگران هم چندان شرایط خوبی ندارند .

در مطالعه ای که سال 1388 در دانشگاه اصفهان بر روی موضوع مهاجرت نیروی کار در ایران انجام شد تعیین شد هر چه حجم تجارت ایران افزایش یابد تمایل نیروی کار به خروج از ایران بیشتر می گردد. ناگفته پیداست که طی سالهای گذشته به علت اینکه اقتصاد ایران تحت تاثیر اجرای سیاست های فشار حداکثری است و به علت تحریم فروش نفت و بلوکه شدن عایدیهای حاصل از فروش گاز و میعانات گازی باعث شده است تا حجم صادرات ایران به کشورهای همسایه و فرامنطقه ای افزایش یابد.

در چنین شرایطی علاوه بر صادرات کالا، خدمات و نیروی کار ایران هم تمایل به خروج از ایران دارد. در نتیجه، به محض اینکه نیروی کار مشغول به فعالیت های تخصصی مانند رفو فرش با رونق در بازار کشور دیگری روبرو شوند، کسب وکار خود را بدانجا منتقل خواهند کرد، خاصه اینکه در حال حاضر دو پدیده بیکاری و بیکاری مزمن در اقتصاد ایران رایج است. وقتی نیروی کار وقتی خطر بیکار شدن یا دستمزد ناکافی را بالای سر خود ببیند خواه ناخواه به جایی می رود که شرایط خوبی داشته باشد.

انواع آگهی مشاغل را در بلاگ وبلاگ شهبازی ببینید

***

اخبار استخدام را در بلاگ وبلاگ شهبازی بخوانید