بازسازی حسن آباد - وبلاگ شهبازی

به گزارش وبلاگ شهبازی، حامد فوقانی:توافقات اولیه برای بازسازی میدان حسن آباد اجرا شده و کارهای مقدماتی هم برای اینکه یکی از تاریخی ترین میادین تهران، شکل و شمایلی در هیبت پیشین پیدا کند، در حال اجرا است. چند روزی می گردد که جامه ای نو بر تن میدان حسن آباد پوشانده شده؛ با طرح یکی از هشت گنبدها.

ضلع شمال غرب میدان حسن آباد شامگاه 26 تیرماه در آتش سوخت. علت حریق هم انبارداری غیراصولی، تغییر کاربری غیراستاندارد و البته نبود تجهیزات ایمنی اعلام شد. اکنون اما چند روزی است که شهرداری با رویکرد تبدیل تهدید به فرصت، در حال بازسازی این بخش از میدان است. در این بین، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران هم از توافق با مالکان محدوده وقوع آتش سوزی برای نحوه بازسازی میدان خبر داده است. برزین ضرغامی با بیان اینکه پس از حادثه آتش سوزی چهارشنبه 2 هفته پیش، سازمان زیباسازی به عنوان متولی مرمت و احیای دوباره این بنا انتخاب شد، گفت: طبق مذاکراتی که در کارگروه مشترک احیای میدان حسن آباد با حضور نمایندگانی از سوی شهرداری منطقه 11 و سازمان میراث فرهنگی استان تهران انجام شد، مقرر شد تا ساماندهی بنای تاریخی میدان حسن آباد در اسرع وقت به بهترین شکل ممکن انجام شود. بر همین مبنا در گام نخست شهرداری منطقه 11 موظف شد تا مذاکرات اولیه را با مالکان خصوصی این بنا با هدف مشارکت در احیا، مرمت و بهسازی انجام دهد. مرمت میدان حسن آباد با دستور مستقیم حسن روحانی، رئیس جمهور و پیروز حناچی، شهردار تهران با جدیت دنبال می شود.

اگرچه بخش های داخلی بنا آسیب هایی دیده که بازسازی آن زمان می برد، ولی برای آنکه نمای شمالی میدان از حالت دودزده و سوخته خارج شود، نما با سازه ای خاص پوشانده شده است. به گفته ضرغامی، طبق آنالیز های اولیه معین شد که بعد از اطفای حریق بخش های داخلی این بنا نیز ریزش نموده است؛ به همین دلیل ضروری به نظر می رسد، ضمن احیای دوباره پوسته بیرونی، بخش های داخلی این مجموعه نیز مقاوم سازی شود. او درباره نحوه مرمت بنای تاریخی میدان حسن آباد نیز شرح داد: احیای عین به عین این بنا به مانند قبل یکی از مباحث مهم در جریان بازسازی ضلع جنوب غربی میدان حسن آباد است. بر همین اساس جلسات متعددی با مشاورانی که در 3 دهه اخیرکارهای ماندگاری را برای احیا و بازسازی بناهای تاریخی انجام داده اند، داشتیم که در نهایت به یک جمع بندی خوبی در این زمینه در کارگروه مشترک رسیدیم. از سوی دیگر دانشگاه تهران نیز پیشنهاد نموده که حاضر است در مرمت و احیای دوباره این بنای تاریخی با شهرداری تهران همکاری های لازم را داشته باشد. او با اشاره به میزان آسیب دیدگی پوسته بیرونی بنای تاریخی حسن آباد گفت: یکی از مسائل در این زمینه از بین رفتن گنبدهای تاریخی مربوط به این بنا در جریان حادثه آتش سوزی است. این موضوع ما را نگران می کرد که نتوانیم این بخش از بنا را به مانند گذشته احیا کنیم. صحبت های رئیس سازمان زیباسازی در حالی است که طی چند روز گذشته پیشنهادهایی برای استفاده فرهنگی از فضاهای موجود پس از بازسازی نیز مطرح شده که یکی از پیشنهادهای جدی، تبدیل طبقه های بالاهایی بنای شمالی به موضوع حسن آباد است، چراکه این میدان تاریخی پیشینه ای جالب دارد. آنگونه که حسن آباد در زمان قاجار، باغی بوده و بعد از گسترش تهران، تغییرات اساسی پیدا نموده و درنهایت 8 گنبد قرینه به سبک معماری غربی، آن را به یکی از خاص ترین میدان های پایتخت، تبدیل کرد.

• کارگروهی برای نحوه بازسازی و بودجه لازم

در خصوص بازسازی و مرمت میدان حسن آباد مواردی مطرح شده که بعضی از آنها را به طور خلاصه می خوانید.

- مستنداتی مربوط به 30 سال قبل در اختیار کارگروه مشترک احیای میدان حسن آباد قرار داده شده و از این طریق گنبدهای موجود کاملا مستندسازی شده و مرمت بر این اساس صورت می گیرد.

- قرار است کارهای تسهیل گری مربوط به احیای بنا با مشارکت مالکان از سوی شهرداری منطقه 11 انجام شود.

- باتوجه به دستور شهردار مبنی بر رعایت تمام موارد ایمنی از داربست برای ایمن سازی بنااستفاده شده است.

- بودجه لازم برای بازسازی میدان حسن آباد، بعد از نهایی شدن سازوکار آن بین دستگاه های مرتبط معین می شود. با توجه به اینکه بیشتر املاک آسیب دیده برای اشخاص حقیقی است، در جلسات کارشناسی آینده سهم ورود سازمان زیباسازی، سازمان میراث فرهنگی و مالکان مغازه ها معین خواهد شد.

• حسن آباد؛ عرصه ای برای زندگی شهری

سیدمحمد بهشتی، عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری ایران

اینکه برای میدان تاریخی حسن آباد چه کاربری باید تعریف شود، برمی شود به اینکه این محل مستعد چه نوع کیفیت زندگی است؛ مثلا در خیابان 30 تیر با کارهایی که صورت گرفت، شاهد ظهور و بروز نوعی کیفیتی از زندگی شهری هستیم که در مقیاس کلانشهری اتفاق می افتد، نه در مقیاس محله ای؛ یعنی از سرتاسر شهر به این منطقه می آیند و در این محل حضور پیدا می نمایند؛ به ویژه اینکه خیابان 30 تیر فاصله چندانی با میدان حسن آباد ندارد. به نظر می رسد میدان حسن آباد هم با توجه به سنگفرشی که در آن ایجاد شده و با سابقه تاریخی اش، این استعداد را دارد که به عرصه ای برای زندگی شهری تبدیل شود. چنین زمینه ای باید برای آن مهیا شود. به اعتقاد من، اقدامات آینده نباید صرفا به بحث مرمت و احیای بخش سوخته این میدان محدود شود، بلکه ما میدان حسن آباد را برای اینکه پذیرای زندگی شهری شود، آماده کنیم، آن زمان این محل می تواند انتظارات را برآورده کند. در واقع وقتی بحث زندگی شهری پیش می آید، اتفاق نهایی در ابتدای امر محقق نمی شود. یعنی باید مراحل نهایی، گام به گام پیش برود. طبیعی است که ابتدا باید نوعی فعالیت در آنجا شکل بگیرد که بتواند شهروندان را خیلی سریع به خود جذب کند؛ برای مثال در خیابان 30 تیر اغذیه فروشی هایی که به شکل موقت ایجاد شد، زمینه شکل گیری نوعی زندگی شهری را در آن فراهم کرد. به باور من در حسن آباد هم باید چنین حالتی اتفاق بیفتد؛ یعنی ابتدا با ایجاد رستوران، کافی شاپ و نظیر این فعالیت ها، زمینه لازم برای اتفاق نهایی فراهم شود. به بیان دیگر، این اقدام در گام نخست، زندگی را به این محل دعوت می نماید، اما کیفیت زندگی که می تواند در گام های بعدی در حسن آباد شکل بگیرد، خودبه خود در آن فعالیت ها انعکاس پیدا خواهد نمود.