گزارش خبرنگاران-2، آیا ازبکستان در حال تبدیل شدن به یک بازیگر فعال انرژی اوراسیایی است؟ - وبلاگ شهبازی

به گزارش وبلاگ شهبازی، مدرنیزاسیون نیروگاه های حرارتی و هیدروالکتریکی فعلی، ساخت نیروگاه های مدرن جدید، توسعه برنامه هسته ای و انرژی های نوین، در کنار مشارکت در طرح های منطقه ای همچون کاسا-1000 از برنامه های دولت میرضیایف در حوزه برق بوده است.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ شهبازی، ازبکستان پس از روی کار آمدن شوکت میرضیایف، برنامه اصلاحی گسترده ای را به اجرا در آورد. یک بخش مهم و اساسی در این برنامه های جدید، حوزه انرژی بود. در این راستا، افزایش ظرفیت استخراج نفت و گاز، اکتشاف منابع جدید، و بازیگری در حوزه استراتژیک انتقال انرژی را مد نظر قرار داده است. با این حال، حوزه برق و انرژی های نوین بخش دیگری است که دولت شوکت میرضیایف بر آن تاکید نموده است.

در برنامه اصلاحی دولت ازبکستان ذکر شده که اقتصاد این کشور سالانه 6 درصد رشد خواهد داشت و بر مبنای این رشد، احتیاج مبرمی به انرژی وجود دارد. بر این اساس، بر مبنای پیش بینی اجرا شده، تا سال 2030 ازبکستان برای حفظ رشد اقتصادی خود احتیاجمند آن است که فراوری برق خود را حداقل 2 برابر کند. از سوی دیگر، موضوع مهمی که مقامات ازبکستان پس از امضای موافقتنامه پاریس بر آن تاکید قابل توجهی داشته اند، مساله محیط زیست است. با توجه به آن که 85 درصد برق مورد احتیاج این کشور به وسیله نیروگاه های حرارتی تامین می گردد، تاشکند برنامه منسجمی را نیز برای کاهش حداقل 14 میلیون تن کربن دی اکسید و 36 هزار تن اکسید نیتروژن در سال ترتیب داده است.

نقطه شروع برنامه های میرضیایف، تعمیر و مدرنیزاسیون نیروگاه های حرارتی سابق است. برنامه ای کوتاه مدت که با صرف هزینه ای حداقلی، با افزایش راندمان و بهره وری این نیروگاه ها، می تواند سهم مهمی را در این زمینه ایفا نماید. بر این اساس، تا سال 2022 قرار است با صرف بودجه ای 292 میلیون دلاری، به مدرنیزاسیون این نیروگاه ها و نیز نظام توزیع برق خود بپردازد. از سوی دیگر اما بر اساس آمارهای منتشر شده، تقریبا 40 درصد تاسیسات فراوری برق ازبکستان تا سرانجام سال 2017 با سرانجام دوره کاری خود روبرو می شوند. مدرنیزاسیون این تاسیسات صرفا هزینه بر و یک راهکار موقتی برای افزایش چند ساله استفاده از آن هاست. راهکار اساسی دیگر که برای میان مدت مد توجه قرار گرفته، ساخت و احداث نیروگاه های حرارتی جدید است.

در این راستا، قراردادهای مختلفی با شرکت هایی از روسیه، چین و ترکیه برای ساخت نیروگاه های حرارتی انعقاد شده است. ساخت نیروگاه 240 مگاواتی توسط شرکت ترکیه ای یلدریم انرژی در منطقه بخارا، ساخت نیروگاه حرارتی با سوخت زغال سنگ در منطقه تاشکند توسط شرکت چینی هاربین، و مشارکت شرکت میتسوبیشی برای احداث نیروگاه های مدرن حرارتی با سیکل جدید، از این دست اقدامات به شمار می رود.

در کنار نیروگاه های حرارتی، نیروگاه های پاک و سازگارتر هیدروالکتریکی که اکنون سهمی 11.5 درصدی در فراوری برق ازبکستان دارند نیز در دستور کار مقامات ازبک قرار گرفته است. به همین دلیل، علاوه بر مدرنیزاسیون نیروگاه های هیدروالکتریکی فعلی توسط چین، قرار است تا سال 2024 جمعا 21 نیروگاه برق آبی مدرنیزه شده، 4 نیروگاه جدید بزرگ با ظرفیتی معادل 30 مگاوات ساخته شده و 16 نیروگاه کوچک هیدروالکتریکی دیگر نیز به بهره برداری برسد. تا سال 2025 ازبکستان در نظر دارد 2.04 میلیارد دلار در این زمینه هزینه کند که 643 میلیون دلار آن توسط منابع اعتباری و الباقی از بودجه دولتی تامین می گردد.

با این حال اما ساخت نیروگاه های هسته ای مهم ترین موضوعی بوده که در این زمینه مد نظر ازبک ها قرار گرفته است. در این راستا، مقامات ازبک رایزنی های گسترده ای را با شرکت روسی روس اتم برای ساخت یک نیروگاه اتمی با تکنولوژی مدرن VVER-1200 صورت داده اند. بخشی از تامین اقتصادی این پروژه نیز قرار است توسط وام اعطایی از جانب روسیه به ازبکستان صورت بگیرد. گفته می گردد با تکمیل ساخت این نیروگاه، 2.4 گیگاوات به ظرفیت فراوری برق ازبکستان اضافه گردد. در حال حاضر این نیروگاه مراحل تحقیقات، جایابی و انعقاد قرارداد را سپری نموده و قرار است تا سال 2025 نخستین فازهای آن عملیاتی شده و به بهره برداری برسد. علاوه بر این، بر اساس گزارش های رسانه ای، رایزنی ها در مورد ساخت دومین نیروگاه هسته ای ازبکستان توسط روس ها نیز اجرا شده است و به نظر می رسد پس از عملیاتی شدن فاز نخست نیروگاه اول، فرایند احداث این نیروگاه نیز شروع گردد. دست یابی به چنین ظرفیتی ازبکستان را به قدرت بلامنازع هسته ای در آسیای مرکزی تبدیل خواهد نمود.

بهره برداری از انرژی های نوین دیگر استراتژی تاشکند برای تامین نیروی برق مورد احتیاج خود بوده است. در این راستا، بر اساس گزارش های منتشر شده، ازبکستان تا کنون بستر لازم برای اجرای 810 نیروگاه خورشیدی کوچک را تدارک دیده است. این نیروگاه ها قرار است در استان های سمرقند، نوائی و سرخن دریا با ظرفیت 100 مگاوات ساخته شوند. علاوه بر این، در زمینه نیروگاه های بادی نیز ازبکستان اقداماتی را صورت داده است. بر اساس گزارش آناتولی، شرکت ترکیه ای اتکو قرار است بزرگ ترین نیروگاه بادی ازبکستان را در استان سرخن دریا احداث کند. این نیروگاه با بودجه ای بالغ بر 500 میلیون دلار، تا سال به بهره برداری خواهد رسید و ظرفیتی معادل 600 مگاوات خواهد داشت.

در کنار این موارد، مشارکت در پروژه های منطقه ای صادرات برق نیز یکی از روینمودهای نوین ازبکستان بوده است. بهره برداری از خطوط انتقال برق به افغانستان و واردات از تاجیکستان و قرقیزستان در این راستا اجرا شده است. علاوه بر این، ازبکستان حمایت خود از کاسا-1000 را نیز اعلام نموده و قرار است در آن مشارکت نماید. مشارکت فعال در ایجاد بازار مشترک برق آسیای مرکزی به عنوان بزرگ ترین فراوریکننده برق منطقه که اخیرا در ترکیه توافقی در این زمینه نیز میان کشورهای آسیای مرکزی به امضا رسید، اقدام دیگر ازبکستان برای تکمیل سیاست های حوزه انرژی خود بوده است.