ساخت عطر با رایحه فضا - وبلاگ شهبازی

به گزارش وبلاگ شهبازی، از تجربه استشمام بویی شبیه به تمشک گرفته تا جوشکاری، این ها بو هایی هستند که فضانوردان از تجربه خود از حضور در فضا نقل کرده اند؛ برخی آن را خوشایند و برخی دیگر ناخوشایند توصیف می کنند.

آیا تا به حال فکر کرده اید که فضانوردان در مورد بوی فضا چه می گویند؟ از نظر فنی، آن ها نمی توانند مستقیماً فضا را بو بکشند، به این دلیل که بینی، حداقل بینی انسان در شرایط خلاء کار نمی کند و حتی اگر فضانوردان بخواهند فضا را بو بکشند، انجام این کار مستلزم برداشتن کلاه ایمنی است که در آن صورت همه ما می دانیم که انتها بدی خواهد داشت.

با این حال می توان به طور غیرمستقیم فضا را بو کشید. توصیف های گذشته در مورد بوی جوشکاری یا یک کباب تابستانی که از طریق دونالد پتیت فضانورد ناسا و تیم پیک فضانورد آژانس فضایی اروپا ارائه شده بود، نمونه هایی از آن چیزی است که فضانوردان پس از پیاده روی فضایی تجربه کرده اند.

اکنون پژوهشگران می توانند با استفاده از مواد شیمیایی و عناصر مختلف موجود روی زمین و همچنین جا های دیگر در کهکشان، در مورد چگونگی بوی اشیا در فضا، فرضیه هایی داشته باشند.

مارینا بارسنیلا، پژوهشگر دکترای اخترزیست شناسی در دانشگاه وست مینستر و عطرساز مشهور در مصاحبه ای، پروژه ای موسوم به AromAtom را شرح می دهد؛ پروژه ای که تلاش می کند تا رایحه های فضایی را بازسازی کند.

اخترشیمی؛ مولکول هایی که اجرام آسمانی و فضا را تشکیل می دهند

همان اتم هایی که روی زمین مشاهده می کنیم، ستارگان، سیاره ها، دنباله دار ها و سحابی ها را نیز تشکیل می دهند و مطالعه نحوه تعامل اتم ها با یکدیگر در محیط های کاملاً متنوع برای تولید ترکیب های رایج و غیرمعمول به عنوان اخترشیمی شناخته می شود.

مارینا بارسنیلا که در رشته اخترشیمی تحصیل کرده و نزدیک به 30 سال در صنعت عطرسازی کار کرده است، می گوید: در حین تحصیل در رشته اخترشیمی، به عنوان یک عطرساز، همیشه به این فکر می کردم که فضا چه بویی می دهد؟

سفر وی برای ایجاد بو های فضا در نتیجه همین کنجکاوی شروع شد. وی می گوید: با مطالعه شیمی مریخ، نپتون یا هر سیاره دیگر می خواهم بدانم که آنجا چه بویی دارد.

بارسنیلا می گوید: من از سال 2017 شروع به انجام این کار کرده ام و واکنش مردم همیشه یکسان بوده و می گویند عجیب است.

وی اعتراف می کند که تا به امروز به شکل مستقیم با فضانوردان صحبت نکرده است. با این حال می گوید که برخی از عطر هایی که ساخته بر اساس روایت های متعدد فضانوردان، از جمله عطر های مأموریت های آپولو و ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) ساخته شده اند که مثلاً درباره بوی غبار ماه روی لباس هایشان صحبت کرده اند.

بارسنیلا می گوید: تقریباً بسکمک از فضانوردان گفته اند که در فضا بو هایی مانند گوشت زغال شده یا لاستیک سوخته یا دود حاصل از جوشکاری را استشمام کرده اند و در واقع یکی از عطر های من بر اساس روایت دونالد پتیت است که گفته بود فضا بوی جوشکاری می داد.

عطری که بر اساس روایت پتیت ساخته شده است، فضا نامیده می شود. گزارش پتیت مربوط به زمانی است که در ایستگاه فضایی بین المللی برای انجام چندین پیاده روی فضایی وارد فضای قفل هوا شدند. هر بار که پتیت وارد این بخش می شد، همان بوی شیرین جوشکاری را تجربه می کرد.

بارسنیلا اقدام به ساخت و ارائه چهار رایحه فضایی کرده است و می گوید از لحاظ تجربی، درک این بو ها برای عموم مردم از ساده ترین موارد است.

وی شرح می دهد: پروژه AromAtomدر مجموع 24 رایحه دارد. من یک سفر کامل را ایجاد کرده ام که از زمین به مرکز کهکشان راه شیری می رود؛ بنابراین شما توقف هایی در ماه، مریخ و تمام سیاره های دیگر دارید.

وی افزود: فکر می کنم رایحه مورد علاقه من رایحه بدبوی سیاره مشتری است.

این دانشمند عطرساز شرح داد که بوی بد مشتری به این دلیل است که این سیاره دارای لایه های مختلفی است که هر کدام دارای ترکیب شیمیایی خاص خود هستند. وی می گوید: بنابراین هرچه به عمق مشتری بروید، شیمی و در نتیجه بو ها تغییر می کنند. به عبارت دیگر، پیچیده تر و بدبوتر می شوند. اما من تغییراتی را که در شیمی ایجاد می شود و اینکه چگونه می توانید با استشمام اجزای مختلف این سیاره چیز های زیادی یاد بگیرید را دوست دارم.

ایحه ای به نام Sagittarius B 2 بر اساس یک ابر مولکولی در نزدیکی مرکز کهکشان راه شیری ساخته شده است. بارسنیلا می گوید: این رایحه، سال ها پیش زمانی که مولکول اتیل فورمات را در این ابر کهکشانی کشف کردیم، تخیل همه را به خود جلب کرد.

بخشی از تفسیر این رایحه از این واقعیت ناشی می شود که تمشک نیز حاوی اتیل فرمات است.

بارسنیلا می گوید: ایده تمشک و فضا تخیل مردم را تحریک می کند، بنابراین آن را جشن فضایی می نامم، زیرا شما تمشک، الکل و لاک ناخن را در آن دارید که مردم آن ها را می پسندند.

علاوه بر این، بیش از دویست مولکول مختلف در Sagittarius B 2 درون کهکشان راه شیری با طیف سنجی با استفاده از تلسکوپ های فروسرخ و رادیویی شناسایی شده اند. این نیز به ایجاد این رایحه کمک کرد.

بارسنیلا برخی از عطر های خود را تند یا عجیب توصیف می کند. با این وجود، یکی دیگر از موارد مورد علاقه وی، عطر ماه، به ویژه نسخه دودی آن است. این عطر الهام گرفته از توصیف فضانوردی به نام جن سرنان (Gene Cernan) از بوی غبار ماه روی لباس فضایی خود است که آن را به بوی باروت تشبیه کرد. همچنین بر اساس شیمی ماه است که شامل سیلیکون دی اکسید، منیزیم و تیتانیوم است.

در نهایت، عطر سرخ مریخ، رایحه چهارم است که شامل نُت های گرد و غبار، سولفوریک و کلر است. این عطر بر اساس داده های شیمی و کانی شناسی به دست آمده از سنجش از دور، مقدار گیری های در محل از طریق فرودگر های رباتیک و بررسی شهاب سنگ های مریخی ساخته شده است.

مارینا بارسنیلا در این مصاحبه گفت که تفسیر بوی فضا از طریق هر فرد نسبت به فرد دیگر فرق دارد. علاوه بر این، وی با ذکر وجود رابطه صمیمی بین حس بویایی و حافظه استدلال می کند که تجربه ها و خاطره های هر کسی نسبت به دریافتی که از یک رایحه دارد، فرق دارد.

هدف پروژه AromAtom با فراتر رفتن از حس بینایی و شنوایی، بیشتر در دسترس قرار دادن علم است.

بارسنیلا می گوید: مثلاً وقتی به مدرسه می رفتم، تمشک داشتیم، سکه های زنگ زده داشتیم، ظرف غذایی داشتیم که با وجود کلم بروکلی و تخم مرغ آب پزی که داخلش بود، بوی بدی می داد و گاهی هم بوی گوگردی بادام زمینی را استشمام می کردیم.

وی افزود: همه چیز در مورد ربط دادن شیمی فضا به وسایل و تجربه های روزمره است تا مردم بتوانند خیلی نزدیکتر، این رایحه ها را احساس کنند، بنابراین آن قدر انتزاعی یا ترسناک نیستند.

وبلاگ شهبازی فضای مجازی دریچه فناوری